یوهان سباستیان باخ (به آلمانی: Johann Sebastian Bach) (زادهٔ ۲۱ مارس ۱۶۸۵ – درگذشتهٔ ۲۸ ژوئیهٔ ۱۷۵۰) آهنگساز و نوازندهٔ ارگ و هارپسیکورد اهل آلمان بود که آثارش برای دستهٔ آواز، ارکستر و تکسازها، تقریباً تمام انواع متفاوت موسیقی دورهٔ باروک را دربرمیگیرد و موسیقی آن دوران را به بلوغ خویش رساندهاست. با وجود اینکه او شکل تازهای را از موسیقی ارائه نکرد، ولی توانست سبکِ شایع در موسیقی آلمان را با فنون کنترپوان، غنی سازد. این فنون، مبنی بر تنظیم چیدمان هارمونیک و موتیف در مقیاس کوچک و بزرگ بود و همچنین سازواری ریتمها و بافتهای برگرفته از موسیقی کشورهای دیگر چون ایتالیا و فرانسه را شامل میشد.
لطافت قوی موسیقی باخ و گستردگی حاصل هنر وی، او را به عنوان یکی از بزرگترین آهنگسازان غرب در سنت تُنال مشهور ساختهاست. با توجه به عمق معنایی، قوّت فنی و زیبایی هنرمندانه، آثاری چون کنسرتوهای براندنبورگ، سوئیتها و پارتیتاها برای ساز کلاویهای، مس در سی مینور، پاسیون به روایت متای قدیس، پیشکش موسیقایی، هنر فوگ و تعداد فراوانی کانتات که ۲۲۰تا از آنها برجا ماندهاست را میتوان نام برد.
آثار:
آثار یوهان سباستیان باخ بهوسیلهٔ حروف BWV (سرواژهٔ عبارت آلمانی: Bach Werke Verzeichnis) به معنای نمایهٔ آثار باخ نمایهگذاری شدهاند. این فهرست که در سال ۱۹۵۰ منتشر شد، بهوسیلهٔ ولفگانگ شمایدر تهیه شدهاست. به عنوان مثال، از BWV 846 تا BWV 893 ویژهٔ پرلود و فوگای باخ است. فهرست یادشده به جای تقسیمبندی بر حسبِ زمان تصنیف اثر، بر حسبِ نوعِ اثر تقسیمبندی شدهاست. در گردآوری این فهرست، شمایدر عمدتاً از فهرست ویراست انجمن باخ (لاتین:Bach Gesellschaft Ausgabe)، فهرستی از آثار آهنگساز که بین سالهای ۱۸۵۰ و ۱۹۰۵ جمعآوری شدهاست، پیروی کردهاست.
وی در طی دوران حیاتش بهعنوان ارگنواز، مشاور ساختِ ارگ و آهنگساز، آثاری برای ارگ – چه در انواع آزاد آلمانی مانند پرلودها، فانتازیاها و توکاتاها و شکلهای بستهتری مانند پرلود کورالهها و فوگها – مشهور بود. به دلیل خلاقیت فراوان و توانایی ادغام سبکهای ملّی متفاوت و متنوع در آثارش برای ارگ، توانست در سنین جوانی شهرت و اعتبار کسب نماید. پرحاصلترین دوران وی (از ۱۷۰۸ تا ۱۷۱۴) نه تنها با تصنیف چندین جفت از پرلودها و فوگها و توکاتاها و فوگها همراه بود، بلکه تألیف «کتابچهٔ اُرگ» را نیز در پی داشت. این کتاب ناتمام مجموعهای از چهل و نه پرلود کورالهٔ کوتاه را شامل میشد که هدف آنها نمایش فنون ترکیبی بود که میتوانست در کاربرد ملودیهای کوراله استفاده شود.
همچنین، باخ آثار فراوانی برای هارپسیکورد نوشتهاست که بعضی از آنها بر روی کلاویکورد نیز اجرا شدهاند. بسیاری از آثار او برای کلاویهها مجموعههایی هستند که سعی میکنند به شکلی دانشنامهای احاطهای جامع و کامل بر تمام سیستمهای تئوریک داشته باشند و این تلاشها موفقیتآمیز نیز بودهاست.
باخ برای سازهای تک، دو ساز و دستههای موسیقی کوچک آثاری نوشتهاست. او همچنین تعداد زیادی کانُن و ریچرکاره نوشتهاست که بیشتر آنها سازبندی مشخصی ندارند. پراهمیتترین مثالهای این نوع آثار را میتوان در «هنر فوگ» و «پیشکش موسیقایی» یافت. مشهورترین اثر باخ برای ارکستر کنسرتوهای براندنبورگ هستند. آثار باقیماندهٔ دیگر باخ در شکل کنسرتو، دو ویولن کنسرتو، یک کنسرتو برای دو ویولن (مشهور به کنسرتوهای «دوتایی» یا «double concertos») و کنسرتوهایی برای یک، دو، سه و حتی چهار هارپسیکورد هستند. علاوه بر کنسرتوها، باخ همچنین چهار سوئیت ارکستری نیز نوشتهاست که مجموعهای از موسیقی سبکگرایانهٔ رقص برای ارکستر است.
باخ در کلیسای سنت توماس هر یکشنبه یک کانتات بر مبنای تم مربوط به منتخب آیات کتاب مقدس که در همان هفته خوانده میشد، اجرا میکردهاست. دستکم سه مجموعهٔ کامل از این کانتاتها مذهبی را تصنیف کردهاست که در مجموع، تعداد آنها به بیش از ۳۰۰ کانتات میرسد که از میان آنها تنها حدود ۱۹۵ اثر برجای ماندهاست. او همچنین تعدادی کانتات غیرمذهبی نیز تصنیف نمودهاست که معمولاً در مراسم اجتماعی چون جشنهای ازدواج اجرا میشدهاند. آثار باخ برای ارکستر و دستهٔ آواز بزرگ شامل قطعهٔ مشهور «پاسیون به روایت متای قدیس» (به آلمانی: «Matthäuspassion») و «پاسیون به روایت یوحنای قدیس» (به آلمانی: Johannespassion) است که هر دو اثر برای اجرا در هفتهٔ مقدس در کلیسای سنت توماس تصنیف شدهاند. دیگر اثر بزرگ باخ، «مس در سی مینور»، نزدیک پایان عمر وی با استفاده از قطعات دیگری که پیشتر تصنیف شده بودند (مانند کانتات شماره ۱۹۱ و کانتات شمارهٔ ۱۲) گردآوری گشت. در تمام این آثار، برخلاف موتتها، در کنار همسراییها بخشهای تکخوانی قدرتمندی نیز دیده میشود.